- کارشناس رسمی دادگستری حسابداری - حسابرسی
- info@alishekarshekan.ir
- 09122084558
در اجرای مقررات ماده 149 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1394/04/031 و بنا به پیشنهاد شماره 16199/200 مورخ 1395/10/11 سازمان امور مالیاتی کشور، مقررات و ضوابط اجرایی مربوط به هزینه استهلاک داراییها و هزینههای تأسیس در 21 ماده و 4 تبصره (به شرح ذیل)، به انضمام جداول داراییهای استهلاکپذیر در قالب 25 گروه و 13 صفحه (به شرح پیوست این مجموعه) به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسید.
الف – استهلاک : تخصیص نظام مند (سیستماتیک) مبلغ استهلاکپذیر یک دارایی طی عمر مفید آن.
ب – مبلغ استهلاک پذیر : بهای تمام شده دارایی با سایر مبالغ جایگزین پس از کسر ارزش باقیمانده آن.
ج – عمر مفید : مدت زمانی که پس از شروع بهرهبرداری دارایی، طبق جداول استهلاکات مبنای محاسبه استهلاک قرار میگیرد.
د – بهای تمام شده : مبلغ وجه نقد یا معادل نقد پرداختی و یا ارزش منصفانه سایر مابه ازاءهایی که جهت تحصیل یک دارایی در زمان تحصیل یا ساخت آن واگذار شده است و در صورت مصداق مبلغی که بر اساس الزامات خاص استانداردهای حسابداری (مانند مخارج تأمین مالی، تفاوت تسعیر بدهیهای ارزی مربوط به تحصیل و ساخت داراییها، ناشی از کاهش ارزش ریال) به آن دارایی تخصیص مییابد.
ه – ارزش منصفانه : مبلغی است که خریداری مطلع و مایل و فروشندهای مطلع و مایل میتوانند در معاملهای حقیقی و در شرایط عادی، یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله کنند.
و – ارزش دفتری : بهای تمام شده دارایی پس از کسر استهلاک انباشته آن.
ز – ارزش باقیمانده : مبلغ برآوردی که واحد تجاری در حال حاضر میتواند از واگذاری دارایی پس از کسر مخارج برآوردی واگذاری بدست آورد، با این فرض که دارایی در وضعیت متصور در پایان عمر مفید باشد (در محاسبه مبلغ استهلاکپذیر دارایی در اجرای این ضوابط، ارزش باقیمانده صفر در نظر گرفته میشود)
ح – هزینه تأسیس : منظور از هزینههای تاسیس مخارج حقوقی برای تهیه اساسنامه و شرکت نامه، حق مشاوره و مخارج ثبت میباشد.
ط – دارایی ثابت مشهود : به دارایی اطلاق میشود که به منظور استفاده در تولید یا عرضه کالاها یا خدمات، اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری نگهداری میشود و انتظار میرود بیش از یک دوره مالی مورد استفاده قرار گیرد.
ی – دارایی نامشهود : یک دارایی قابل تشخیص غیر پولی و فاقد ماهیت عینی (دارایی نامشهود با عمر مفید نامحدود به لحاظ مالیاتی قابل استهلاک نمیباشد)
ک – تعمیر اساسی : مخارج تغییر دارایی ثابت که موجب بهبود وضعیت دارایی (اعم از افزایش عمر مفید، افزایش ظرفیت تولید، بهبود کیفیت محصول و کاهش مخارج عملیاتی) در مقایسه با وضعیت قبل از انجام تعمیر گردد.
ل – تاریخ شروع بهرهبرداری : تاریخ مندرج در پروانه بهرهبرداری یا بهرهبرداری عملی حسب مورد خواهد بود.
در مورد دارائیهایی که از طریق معاوضه تحصیل میشوند، ارزش منصفانه آن دارایی و یا داراییهای مشابه آن مأخذ محاسبه استهلاک میباشد. چنانچه ارزش منصفانه دارایی تحصیل یا واگذار شده قابل اندازهگیری یا محاسبه نباشد ارزش دفتری دارایی واگذار شده با احتساب سرک دریافتی یا پرداختی مأخذ محاسبه استهلاک قرار میگیرد.
مخارج مربوط به تعمیر اساسی دارایی در زمان انجام هزینه به ارزش دفتری دارایی اضافه و در طول باقیمانده عمر مفید دارایی، قابل استهلاک خواهد بود. مخارج مربوط به تعمیر اساسی داراییهای ثابت که پس از پایان عمر مفید دارایی انجام میشود، در سال انجام مخارج، قابل استهلاک است.
تبصره – در مورد صنایعی که به طور دورهای انجام عملیات اورهال (بازرسی عمده) ضرورت دارد (اعم از اینکه عملیات اورهال طی عمر مفید یا پس از پایان عمر مفید دارایی صورت پذیرد)، چنانچه طول دوره تکرار اقدامات فوق بیش از یک سال باشد، مخارج انجام شده به طور جداگانه ثبت و طی دوره منتهی به اورهال بعدی مستهلک میگردد.
تفاوتهای تسعیر بدهیهای ارزی مربوط به تحصیل و ساخت داراییها، ناشی از کاهش ارزش ریال با رعایت استانداردهای حسابداری از دوره مالی شناسایی آن، مطابق ضوابط و جداول پیوست این مجموعه مستهلک میگردد.
چنانچه بهای تمام شده برخی از اجزای یک دارایی ثابت مشهود در مقایسه با کل بهای تمام شده آن دارایی، با اهمیت و عمر مفید آن متفاوت از دارایی مورد نظر بوده و بهای آن جزء حداقل 20 درصد بهای تمام شده دارایی باشد، جزء مذکور بر مبنای حداقل تا نصف عمر مفید و یا حداکثر تا دو برابر نرخ استهلاک دارایی مزبور قابل استهلاک خواهد بود. در این صورت بهای تمام شده دارایی و اجزای با اهمیت آن باید به صورت جداگانه ثبت گردد.
ماده 6- مبدأ محاسبه استهلاک داراییها از ابتدای ماه بعد از بهرهبرداری میباشد.
تبصره – موسسات میتوانند در موارد غیرفعال و یا بلااستفاده ماندن موقت دارایی بیش از شش ماه متوالی در یک دوره مالی، هزینه استهلاک دارایی مزبور در مدت بلااستفاده ماندن را به میزان 30 درصد محاسبه نمایند. در این صورت چنانچه محاسبه استهلاک بر حسب مدت باشد، 70% مدت زمانی که دارایی مورد استفاده قرار نگرفته است، به باقیمانده مدت تعیین شده برای استهلاک دارایی در این جدول اضافه خواهد شد. حکم این تبصره در مورد ساختمانها و تأسیسات ساختمانی و داراییهای نامشهود با عمر مفید معین جاری نمیباشد.
ماده 7- هزینههای تأسیس، در سال تأسیس به میزان صد در صد قابل استهلاک است.
ماده 8- هزینههای قبل از بهرهبرداری (به استثناء هزینههایی که طبق استانداردهای حسابداری قابل احتساب در بهای تمام شده داراییهای استهلاکپذیر مندرج در جدول پیوست این مجموعه میباشد) در سال انجام هزینه به حساب هزینه دوره منظور میگردد.
ماده 9- روشهای خط مستقیم، مانده نزولی و تعداد تولید یا کارکرد، روشهای پذیرفته شده برای محاسبه استهلاک به شرح ذیل خواهند بود :
الف – روش خط مستقیم : در این روش مبلغ استهلاکپذیر دارایی طی دوره عمر مفید تعیین شده در جدول استهلاکات به طور مساوی در هر سال مستهلک میگردد.
ب – روش مانده نزولی : در این روش میزان استهلاک هر سال با اعمال نرخ تعیین شده در جدول استهلاکات نسبت به مانده ارزش دفتری دارایی برسد، کل مانده ارزش دفتری در سال بعد یکجا قابل استهلاک است.
ج – روش تعداد تولید : در این روش استهلاک هر سال بر مبنای میزان محصول تولیدی نسبت به کل ظرفیت تولید دارایی محاسبه میشود.
ماده 10- در خصوص آن دسته از داراییهای استهلاکپذیر که مدت و یا نرخ استهلاک آنان نسبت به جدول استهلاکات قبل تغییر یافته باشد، به شرح ذیل عمل خواهد شد :
در روش مستقیم : مانده ارزش دفتری دارایی ظرف مدت باقیمانده عمر مفید (عمر مفید دارایی طبق جدول جدید منهای مدت مستهلک شده دارائی)، مستهلک خواهد شد و در صورتی که باقیمانده عمر مفید معادل یا کمتر از یکسال باشد، کل مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول، قابل استهلاک خواهد بود.
در روش نزولی : مانده مستهلک نشده دارایی، طبق نرخ جدید مندرج در جداول پیوست قابل استهلاک خواهد بود.
ماده 11- در خصوص مواردی که روش استهلاک در جداول نسبت به جدول استهلاکات قبل تغییر یافته باشد، به شرح ذیل عمل خواهد شد :
الف : در موارد تغییر روش از نزولی به مستقیم، مانده مستهلک نشده طی مدت باقیمانده عمر مفید (عمرمفید دارایی طبق جدول جدید منهای مدت مستهلک شده دارایی)، مستهلک خواهد شد. چنانچه عمر مفید موضوع این جدول کمتر از مدت مستهلک شده دارایی باشد، مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول، قابل استهلاک خواهد بود.
ب : در موارد تغییر روش از مستقیم به نزولی، مانده مستهلک نشده با نرخ جدید، مستهلک خواهد شد.
ماده 12- چنانچه قیمت تمام شده یک دارایی تحصیل یا ایجاد شده کمتر از ده درصد حد نصاب معاملات کوچک موضوع قانون برگزاری مناقصات در آن سال باشد، در سال تحصیل یا ایجاد قابل استهلاک خواهند بود.
ماده 13- داراییهایی که به صورت دست دوم خریداری میشوند، مطابق عمر مفید و یا نرخهای مندرج در جدول استهلاکات، قابل استهلاک خواهند بود.
ماده 14- در صورتی که بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب المنفعه شدن ماشین آلات، زیانی متوجه مؤسسه گردد، زیان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش (در صورت فروش) یکجا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال است.
ماده 15- استهلاک اجاره سرمایهای داراییهای ثابت استهلاکپذیر با رعایت استانداردهای حسابداری و مطابق ضوابط و جداول پیوست این مجموعه محاسبه میگردد.
ماده 16- در مورد قراردادهای ساخت، بهرهبرداری و واگذاری(B.O.T) و بیع متقابل (Buy Back) داراییهای استهلاکپذیر (که تحت عنوان هزینههای پروژه یا داراییهای سرمایهای ثبت میگردد)، به نسبت درآمد هر سال و یا به نسبت سنوات دوره بهرهبرداری، حسب مورد قابل استهلاک خواهد بود.
ماده 17- مؤسسات تولیدی و معدنی دارای پروانه بهرهبرداری از مراجع ذیربط مجاز خواهند بود آن بخش از داراییهای ثابت استهلاکپذیر خود را که به منظور کاهش مصرف انرژی، تولید و یا استفاده از انرژیهای نو (تجدیدپذیر)، رفع یا کاهش آلودگیهای زیست محیطی و ارتقاء فناوری (تکنولوژی) خریداری مینمایند، با نصف مدت و یا دو برابر نرخهای مندرج در این جدول مستهلک نمایند، مشروط بر اینکه فهرست داراییهای مزبور و نحوه استهلاک آن و تأییدیه مراجع ذیربط در مورد مصادیق این ماده را تا پایان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه سال مالی خرید دارایی، به اداره امور مالیاتی مربوط اعلام نمایند.
تبصره : مسئولیت تشخیص مصادیق موضوع این ماده درمورد رفع یا کاهش آلودگیهای زیست محیطی، با سازمان حفاظت محیط زیست و در سایر موارد با وزاتخانه و یا مؤسسه دولتی مستقل ذیربط صادر کننده پروانه بهرهبرداری خواهد بود.
ماده 18- داراییهایی که قیمت تمام شده آنها به طور کامل مستهلک میگردد، تا زمانیکه در مالکیت مؤسسه میباشند باید بهای تمام شده و میزان استهلاک انباشته آن دارایی به طور کامل در حسابها و دفاتر مؤسسه نشان داده شود.
ماده 19- مؤسسات مجاز میباشند که داراییهای استهلاکپذیر خود را بیش از مدت و یا با نرخی کمتر از نرخهای مقرر در این جدول مستهلک نمایند، مشروط به اینکه فهرست داراییهای مربوط و نحوه استهلاک آنها را تا پایان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه عملکرد سال تحصیل دارایی به اداره امور مالیاتی ذیربط اعلام نماید.
تبصره : حکم این ماده برای دوره معافیت یا محاسبه مالیات با نرخ صفر جاری نخواهد بود.
ماده 20- در مواردیکه مطابق جدول استهلاکات، نرخ و یا مدت خاصی برای برخی از داراییها پیش بینی نشده است و همچنین مواردیکه نیازمند اصلاح ضوابط، شرح داراییهای استهلاکپذیر، مدت و یا نرخ استهلاک باشد، مراتب توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی خواهد رسید.
ماده 21- ضوابط این مجموعه و جدول داراییهای استهلاکپذیر (پیوست) در مورد اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم که سال مالی آنها از تاریخ 01/01/1395 و بعد شروع میگردد، لازم الاجراء خواهد بود.
علی طیب نیا
